ANKARA Spectrum House un son çalışmasında açığa çıkan sonuçlara nazaran Kürtler Kürt sorunu vardır ve Anadolu Yakası Escort çözülmelidir diyor Kürt Sorunu ve Barış Beklenti Tavır ve Algılar başlıklı Kürt nüfusunun ağır olduğu 15 vilayette yapılan araştırma Kürtlerin büyük çoğunluğunda yeni bir tahlil sürecinin başlatılmasına yönelik güçlü bir Bostancı Escort beklenti olduğu sonucuna ulaştı
Peki tahlil sürecinin sonlanmasıyla oy verdikleri pek çok siyasi figür tutuklanan oylarıyla kazanılan belediyelere kayyımlar aracılığıyla el konulan izledikleri televizyonlar okudukları gazeteler kapatılan Kürtler nasıl oluyor Erenköy Escort da hala Kürt sıkıntısının tahlili için hem de birebir muhataplarla bir beklenti içine girebiliyor Kürtler her şeye karşın iktidarla masaya oturur mu
Bu soruları ve daha fazlasını Spectrum House Yöneticisi Göztepe Escort Azad Barış a yönelttik
KÜRTLERİN YENİ SÜREÇ BEKLENTİSİNİ ANLAMAK İÇİN KÜRT SIKINTISININ GEÇMİŞİNE BAKMALIYIZ
Araştırmanızın sonucuna nazaran Kürtler Kürt sıkıntısının tahlili için yeni bir süreç başlaması gerektiğini düşünüyor İstanbul Escort Türkiye sonuçları pek çok kesim için olumsuz olan bir tahlil sürecini geride bıraktı Bu olumsuz tecrübeye karşın Kürtler neden hala bu türlü bir beklenti içerisinde
Kürt toplumunun neden yeni bir süreç beklentisi içinde olduğundan bahsedeceksek Kürt sorunun yaklaşık 200 yıllık tarihi bağlamını hatırda tutmamız gerekir Osmanlı nın son periyotlarından başlayarak Cumhuriyet in kuruluşuyla farklı bir boyut kazanan Kürt sorunu neredeyse son 50 yıldır tesirleri bugün de devam eden bir çatışmalı süreç ve ona bağlı olarak derin toplumsal meseleler ortaya çıkardı Bu süreç bugün de devam ediyor
2013 2015 yılları ortasındaki çözüm süreci olarak tabir edilen devir her ne kadar anayasal desteklerden toplumun farklı bölümlerini kapsamaktan uzak ve mevcut iktidarın siyasi amaçları ve ajandası bağlamında yönetilmiş olsa da Türkiye siyasi tarihinde ayırt edici karaktere sahip olan bir periyottu Çatışmanın ölümlerin olmadığı cenazelerin kaldırılmadığı bir süreç olarak kayıtlara geçti Dünya tecrübelerini de dâhil ederek barış süreçlerini en temelde ölümlerin olmadığı çatışmasızlık ve diyalog sürecinin hâkim olduğu süreçler olarak değerlendirirsek hem2013 2015 sürecini hem de Kürtlerin yeni bir süreç beklentisini anlayabiliriz
ÇÖZÜM SÜRECİYLE İLGİLİ OLUMSUZLUK SÜRECİN KENDİSİNDEN DEĞİL SONLANMASINDAN KAYNAKLI
2015 te sonlandırılan tahlil sürecinin akabinde yaşanan çatışmalı sürecin sebep olduğu yıkımların bu beklentinin en değerli sebepleri olduğunu söyleyebiliriz Yani temelinde sizin de tabir ettiğiniz çözüö süreci ile ilgili olumsuz durum o süreçle ilgili değil o sürecin sonlandırılmasından kaynaklı
KÜRTLER MUHATAPLAR BİREBİR OLSA DA TAHLİLE YÖNELİK GÜÇLÜ BİR BEKLENTİ İÇİNDE
Burada bilhassa süreç idaresi epey değerli bir yerde duruyor Çatışmasızlık süreçlerinin güzel yönetilemediğinde daha büyük çatışma sarmalına sebep olduğunu hatırda tutarak Kürtler muhataplar tıpkı olsa da bu problemin anayasal tahliline yönelik güçlü bir beklenti içinde Bunun da büyük oranda 2015 te çatışmasızlık sürecinin bitirilmesinden sonra geçen 8 yıllık tecrübeyle ilgili olduğunu düşünüyorum
ERDOĞAN KÜRT SIKINTISI DAHİL RİSK ALMA POTANSİYELİ GÜÇLÜ BİR FİGÜR
Bu beklentileri karşılamak konusunda itici güç Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve partisi AK Parti 20 yıllık deneyimin akabinde Kürtlerde bir itimat sorunu olmayacak mı
20 yılı aşkın bir müddettir ülkeyi yöneten Erdoğan ve partisinin Kürt sıkıntısına yaklaşımını iki periyoda ayırabiliriz Bir 2002 den 2015 sürecine kadar devam eden görece daha yumuşak devir iki 2015 te tahlil sürecinin bitirilmesinden sonra hayata geçirilen çatışma süreci Bu ikinci devir MHP ile kurulan koalisyon sonrası hâkim olan Türkçü baskıcı otoriter bir devir Yani Erdoğan Kürt sorunu başta olmak üzere Türkiye de bölgede ve dünyada risk alma potansiyeli güçlü bir figür
Kürtlerin bilhassa son 8 yıldır devam eden çatışmalı sürecin sebep olduğu mağduriyetlerden kaynaklı büyük bir itimat sorunu yaşadıklarını biliyoruz Bu inanç sorunu Haziran 2023 seçimlerinde Erdoğan karşısında Kemal Kılıçdaroğlu nun büyük oranda desteklenmesiyle de açığa çıktı Kemal Kılıçdaroğlu nun Kürt kentlerinde Türkiye ortalamasının üstünde bir takviye görmesi Recep Tayyip Erdoğan a yönelik politik tavrın anlaşılması açısından kıymetli
KÜRTLER KÜRT SORUNUNUN TAHLİLİNDE ERDOĞAN DAN BEKLENTİ İÇERİSİNDE
Somut durumun somut analizine bakarsak Erdoğan bugün Türkiye de en tesirli siyasi figür Türkiye nin temel sorunlarının tahlilinde yadsınamaz bir rol ve misyonu var Her ne kadar bugün Türkiye ve Kürdistan da yaşanan siyasal toplumsal iktisadi sıkıntıların kaynağı kendi siyasetleri da olsa Kürtler Kürt sorununun tahlilinde kendisinin iktidarın başında olmasından ötürü bir beklenti içinde
MHP ile ittifak iştiraki güçlenerek devam ederken Kürtlerin bu beklentisini karşılayacak bir siyasi atmosferin oluşabileceğini düşünüyor musunuz
Barış ve diyalog süreçlerinin çatışma ve polarizasyonların en ağır ve en ağır devirlerinde başladığını başlayabileceğini tabir etmek gerekir Dünya tecrübelerine baktığımızda da çatışmaların en ağır yaşandığı periyotlar barış ve diyalog süreçlerinin başlama potansiyelinin en yüksek olduğu periyotlardır
Bugün Türkiye de rastgele bir barış süreci ya da Kürt sıkıntısının tahliline yönelik rastgele somut bir göstergeden bahsetmek güç Lakin bu çözümsüzlük hali pek sürdürülebilir değil Hem içeride hem dışarıda girişilen Türkçü yayılmacı ve baskıcı maceraperestlik gelinen noktada Türkiye de ekonomiyi siyasal ve toplumsal alanı bürokrasiyi ve bölgesel istikrarları altüst etti Türkiye bugün 2015 ten sonra ikame edilen çatışmalı sürecin ağır sonuçlarıyla yüz yüze Kaynakların bir bütün olarak savunma endüstrisine aktarıldığı enflasyon ve ekonomik problemlerin sebep olduğu büyük girdabın içinde Bu girdabın Kürt sıkıntısının tahlilsiz bırakılmasının çıktısı olduğunu söyleyebiliriz
KÜRT SORUNU ENİNDE SONUNDA DİYALOGLA ÇÖZÜLECEK
Kişisel fikrim Kürtlerin beklentilerini somut olarak karşılayacak bir siyasi atmosfer olmamasına karşın mevcut çatışmalı sürecin sürdürülmesi hayli sıkıntı Kürt sorunu eninde sonunda diyalogla barışçıl usullerle çözülecek
FARKLI AKTÖRLERİN SÜRECE İŞTİRAKİ KAÇINILMAZ VE GEREKLİ
Kürtler Kürt meselesinin tahlilinde Erdoğan dan öbür kimlerin hangi siyasi figürlerin ve kurumların rol almasını istiyor Sorunu kimin çözeceğine inanıyor
Kürt sıkıntısı çok boyutlu bir sorun olduğundan bu sıkıntının tahlilinde farklı aktör ve faktörlerin varlığının sürece iştiraki kaçınılmaz Bu iştirak sıkıntının kalıcı tahlilinde ve çatışma dinamiklerini var eden ihtilafların minimize edilmesinde hayli kıymetli Yani Kürt probleminin sivil toplumdan militer aktörlere siyasi partilerden politik figürlere kadar geniş bir spektrumda bir muhataplık kompozisyonu var
SORUNUN TAHLİLİNDE TEMEL BİLEŞENLER HÜKÜMET MUHALEFET VE KÜRTLER
Katılımcıların Kürt meselesinin tahliline kimlerin hangi siyasi figür ve kurumların liderlik etmesi gerektiği sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde yüzde 60 a yakını Kürtler HDP Abdullah Öcalan Selahattin Demirtaş karşılıklarını veriyor Yüzde 20 ye yakını Hükümet Recep Tayyip Erdoğan AK Parti yüzde 10 a yakını ise muhalefet Kemal Kılıçdaroğlu Ekrem İmamoğlu cevaplarını veriyor Problemin tahlilinde temel bileşenlerin hükümet muhalefet ve Kürtler olduğuna yönelik bir algı olduğu görülüyor
HER 4 KÜRT TEN 3 Ü KÜRT SIKINTISINDAN KAYNAKLI SIKINTILARDAN ETKİLENİYOR
Olası bir tahlil sürecine dair Kürtlerin beklentileri neler Kürtler hangi adımların atılmasını istiyor
Her 4 Kürt ten 3 ü kendisinin ve ailesinin gündelik hayatta Kürt sıkıntısından kaynaklı problemlerden etkilendiğini görüyoruz Siyasi parti tercihleri yaş eğitim ve cinsiyet üzere faktörlere bağlı olarak Kürt toplumunun yüklü ekseriyetinin çatışma sürecinden ekonomik kaynakların savaşa harcanmasından siyasetçilere yönelik tutuklamalardan ve Kürtlerin temel hak ve özgürlüklerine yönelik hâkim devlet siyasetlerinden şad olmadıklarını görüyoruz
Araştırmamıza nazaran Kürtlerin yüklü ekseriyeti Kürt sorununun tahlili için atılması gereken en değerli adımın anayasal tahlil olduğunu vurguluyor Yaklaşık her dört iştirakçiden biri yüzde 23 buçuk Kürt sorununun tahlilinde anayasa değişikliği gereksinimine vurgu yapıyor Bu durum Kürtlerin temel hak ve özgürlükleri talepleri ve sorunun tahliline dair beklentilerinin yeni bir toplumsal mukavele ile çözülebileceğine inandığını gösteriyor
ANADİLİNDE EĞİTİM KÜRT ÖNDER VE SİYASETÇİLERİN ÖZGÜR BIRAKILMASI
Kürt iştirakçilerin anadilinde eğitim hakkının yasal teminat altına alınması ve kültürel hak ve özgürlüklerin tanınmasına yönelik bir beklentileri olduğunu da görüyoruz Kürtlerin Kürt probleminin tahlilinde vurgu yaptıkları başka başlıklar ise çatışma yerine barış ve işbirliğinin geliştirilmesi diyalog kanallarının açılması Kürt başkan ve siyasetçilerin özgür bırakılması ve daha fazla siyasi temsili mümkün kılacak adımların atılması
KÜRT TOPLUMUNUN YÜZDE 90 I YOKSULLUK HUDUDU ALTINDA YAŞIYOR
Bir öteki kıymetli başlık ise bölgeler ortasındaki iktisadi eşitsizliğin ortadan kaldırılması Kürt toplumu ve Kürt vilayetlerinin bugün büyük ekonomik sıkıntılarla boğuştuğunu belirtmek gerekir Araştırmamıza nazaran Kürt toplumunun yüzde 90 ı yoksulluk sonu altında yaşıyor Bu durum Kürt sorununun iktisadi temellerini ve bölgenin sosyo ekonomik durumunun anlaşılmasının sorunun tahlilinde epey değerli olduğunu göstermesi açısından dikkat alımlı
BUGÜN İKTİDAR VE KÜRTLERİN ANLAŞACAĞI BİR KONUM YOK İKTİDAR ANTİ KÜRT BİR POZİSYONDA
Dönem devir kimi kesitlerde Kürtler iktidarla anlaşır üzere bir fikir açığa çıkıyor Kimi vakit Türkiye nin batısındaki toplumsal demokrat sosyalist sol muhalefeti temsil eden figürler de bu istikametteki telaşlarını lisana getiriyor Kürtler iktidarla anlaşır mı
Bu kaygıları haklı çıkaracak bir iktidarla anlaşma durumunun somut olarak var olduğunu söyleyemem Bugün iktidarın kendi varlığını siyaseti toplumu muhalefeti ve bürokratik alanı biçimlendirdiği düzlem Anti Kürt bir durum Dahası milletlerarası ve bölgesel gelişmelere yönelik durumu da bundan farklı değil Bu somut durumlardan hareketle kelam konusu bölümlerin bu tasa ve kuşkularının somut ve rasyonel destekleri yok
KÜRT SIKINTISININ TAHLİLİNDE İKTİDARDAKİ PARTİLER BİRİNCİL DERECEDE SORUMLU
İktidarla anlaşma demişken şunu da belirtmeliyiz Kürt sorununun kesin ve kalıcı tahlili hem iktidar devlet hem de toplumsal kısımlarla ilişkilidir Kürt sorunu üzere tarihî karmaşık çoklu aktör ve faktörlerin bulunduğu bir sıkıntının tahlilinde iktidardaki partiler birincil derecede sorumludur Siyasi iktidar kendi varlığını ve meşruiyetini halk iradesine dayandırıyorsa halkın bir kesitinin taleplerinin de direkt muhatabıdır
KÜRT SIKINTISININ TAHLİLİNDE MUHATAPLIK KRİZİ VAR
Son 100 yılda Kürt siyasi hareketlerinin Kürt aydınlarının ve Kürt toplumunun Kürt sıkıntısının tahlili ile ilgili beklenti ve eforlarına baktığımızda bir muhataplık krizinin olduğunu söyleyebiliriz Yüzyılın başından itibaren Kürt siyaseti sorunun tahlilinde devlete iktidara davetler yapmakta ve bir muhatap aramaktadır Kürt sorununun tahlilinde kaçınılmaz olarak siyasi iktidar da kıymetli muhataplardan biridir Şayet son seçimlerde muhalefet bloku ya da sol sosyalist blok iktidar olsaydı bu beklenti durumu onlar için de geçerli olacaktı
İKTİDARIN DA DAHİL OLACAĞI BİR MEKANİZMA
Araştırma bulgularımızla da birleştirecek olursak iştirakçilerin yüzde 80 ine yakını Kürt probleminin tahlilinde iktidarın da dâhil olacağı bir düzeneğin varlığını işaret ediyor Bu durum Kürt sıkıntısının tahlilinde bugün AKP ve paydaşları olsa da iktidarın rolünü ortaya koyuyor Kürtlerin beklentileri de bu istikamette
YEŞİL SOL PARTİ HALA BELİRLEYİCİ BELİRLEYİCİLİK SİYASETİN MÜZAKERE ARAYIŞINI GETİRİR
Tüm bu tartışmalar ışığında yaklaşan bir lokal seçim var Yeşil Sol Parti iktidar dahil herkesle müzakereye açık olduğunu söylüyor Kürt seçmenin 2024 mahallî seçimlerindeki tavrı ne olur
Yeşil Sol Parti nin Haziran seçimlerindeki belirleyici politik özne olma savı büyük ziyan görse de mahallî seçimlerde bilhassa büyükşehirlerde hala belirleyici özne olduğunu söyleyebiliriz Bu belirleyici siyasal öznelik siyasetin tabiatı ve işleyişi gereği bir müzakere yeri arayışını beraberinde getirecektir Müzakere demokrasinin siyasetin tabiatı gereği siyasi partilerin kaçamayacakları bir uzlaşı düzlemidir
KAZANMAYA DEĞİL KAYBETTİRMEYE YÖNELİK SİYASAL STRATEJİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL
Kürt siyasi hareketi bilhassa 2017 referandumundan sonra siyasi kazanım elde etmek yerine kaybettirme stratejisi yürüttü Bu stratejinin yeni seçim sisteminin sebep olduğu iki kutuplu siyasal mimari ile ilgisini unutmamak gerekir Lakin kazanmaya değil kaybettirmeye yönelik siyasal stratejinin sürdürülebilir olmadığını son seçimlerde gördük Siyasi kazanımlara odaklanmayan bir siyasal strateji politik gerilemeye sebep oldu
HDP CHP YE KAYBETTİĞİ OYLARINI GERİ ALACAK LAKİN OY VERMEME EĞİLİMİ ÇOK GÜÇLÜ
Araştırmamızın sonuçlarına nazaran bütün tenkitlerine karşın Kürt seçmenin HDP yi destekleme eğilimi öteki partilere oranla daha güçlü HDP nin son genel seçimlerde CHP ye kaybettiği oyları büyük oranda geri alacağını AKP deki düşüş eğiliminin kısmi de olsa devam edeceğini söyleyebiliriz CHP nin tesir gücü önemli oranda düştü ve son seçim sonuçlarının tam karşıtı bir durum kelam konusu Lakin oy kullanmama ya da sandığa gitmeme eğilimi de çok güçlü Bilhassa son seçimlerin sebep olduğu moralsizlik mağlubiyet duygusu sebebiyle Kürt seçmenin büyük oranda depolitik bir alana çekilme eğiliminde olduğunu gözlemliyoruz
