Nasıl bir dünyaya düştük biz
Şimdi de Ortadoğu da savaş patladı ve en değerlisi 750 Merter Escort saf çocuk öldü iki binin üzerinde yaralı çocuk var
Bundan üç yıl önceyi düşünün
Ne Covid vardı ne de milyonlarca insanın salgın hastalıktan öldüğüne şahit olduk Maskeyle dolaşmak aklımızın ucundan Merter Escort Bayan geçmezdi Meskenlere kapanmalar bilimkurgu sineması üzere bomboş meydanlar caddeler
Gündemimizde Üçüncü Dünya Savaşı böylesine kaygı verici biçimde yoktu
SAVAŞ SANAYİSİ GAZA BASTI SAKİNLİK BAŞLADI GELİR UÇURUMU ARTTI
Ukrayna savaşı patladı Escort Merter savaş sanayisi zalimce gaza bastı Ukrayna ya milyarlarca dolarlık askeri takviye yapıldı Rusya ya yaptırımlar uygulandı
ABD global hegemonyasına rakip gördüğü Çin i en büyük tehdit ilan etti Ticari pürüzler yaptırımlar uyguladı Dünyada kutuplaşma tırmanışa geçti Batı dışındaki dünyanın en büyük ekonomileri genişleyen BRICS te bir ortaya geldi
Küresel iktisat fren yaptı Avrupa nın motoru Almanya sakinliğe girdi Global güç Çin yavaşladı
Tüketim mallarında besinde yarıiletkenlerde arz meşakkati başladı raflar boşaldı Meğer bolluk vardı öncesinde Çin dünyayı mala boğuyordu
Enflasyon belası baş gösterdi Tüketiciler artan fiyatlarla baş başa kaldı İşçilerin fiyatları eridi zenginler daha zenginleşti gelir uçurumu olmadığı kadar büyüdü Teknoloji devleri finans şirketleri bankalar inanılmaz kârlar elde etti
KÜRESEL İKTİSATTAN GELECEK YIL DA HAYIR YOK
Ortadoğu daki yabanî savaşın gölgesinde geçen hafta Fas ta yapılan Milletlerarası Para Fonu IMF Dünya Bankası sonbahar toplantılarında parlak bir tablo çizilmedi
IMF Ortadoğu daki savaş öncesinde hazırlanan Dünya İktisadının Görünümü Ekim 2023 raporunda geçen yıl yüzde 3 5 olan global ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3’e ve gelecek yıl 2 9’a düşeceğini öngörüyor Gelişmiş ülkelerin ise bu yıl yüzde 1 5 gelecek yıl yüzde 1 4 büyümesi öngörülüyor Fon iddialarını bir evvelkine nazaran 0 1 puan azalttı
2000 2019 ortası bu büyük kaygılar dünyanın başında yokken global iktisat yıllık ortalama yüzde 3 8 büyümüştü
Enflasyonda da tatmin edici bir düşüş beklenmiyor Bu yıl yüzde 6 9 olan global enflasyonun gelecek yıl yüzde 5 8 olması bekleniyor
ABD iktisadının bu yıl yüzde 2 1 2024’te yüzde 1 5 büyümesi Almanya’nın bu yıl yüzde 0 6 küçülmesi gelecek yıl ise yalnızca yüzde 0 9 büyümesi Çin’in ise bu yıl yüzde 5’in akabinde 2024’te yüzde 4 2’ye gerilemesi bekleniyor Türkiye için ise bu yıl yüzde 4 gelecek yıl yüzde 3 büyüme öngörüyor
Toplantılarda artan global borç stokunun yarattığı tehdide dikkat çekildi ABD’nin kamu borcu 33 55 trilyon dolarla yeni bir rekor düzeye çıktı
SAVAŞLAR EKONOMİK NEDENLERLE ÇIKIYOR AÇGÖZLÜLÜK VE İHTİRAS
Ve artık de Ortadoğu da çok yırtıcı bir savaş başladı Çocuklar ölüyor siviller katlediliyor Günahsız insanların yaşadığı apartmanlar okullar hastaneler bombalanıyor Savaş daha da büyüyebilir İran ve Lübnan işin içine girebilir yangın bütün Ortadoğu yu sarabilir Körfez bölgesinden petrol arzı sekteye uğrayabilir
Antik çağdan beri dünyadaki savaşların en önemli nedeni insanoğlunun bitmez bilmez açgözlülüğü kaynak paylaşımı ve ekonomik sebeplerdir Günümüzde ABD’nin global güç olarak durumunu Çin’e kaptırmaya başlaması dünyada artan tansiyonun kutuplaşmanın tek nedenidir
MÖ 460 400 yılları ortasında yaşamış olan ve Atina ile Sparta ortasındaki 30 yıl süren ve MÖ 404 yılında sona eren ünlü Peloponez Savaşı’nı yazan antik Yunan tarihçisi ve Atinalı General Tukididis savaşların nedeninin açgözlülük ve ihtirastan doğan bir güç hırsı olduğunu söyler
ÖNEMLİ GELİŞMELERİN ÇABUCAK ERTESİNDE ORTADOĞU NUN ATEŞE BULANMASI BİR EPEY İLGİNÇ
Halen temsili savaşlar yaşanıyor büyük güçler birbirine saldırmıyor uzaktan savaş halindeler Ukrayna da NATO Rusya yla Ortadoğu da İsrail ve ABD İran ve Arap dünyasıyla savaşıyor ABD Çin e Tayvan üzerinden salvo yapıyor
İsrail Filistin savaşının İsrail ile Suudi Arabistan münasebetlerinin olağanlaşma sürecinin ve BRICS e altı yeni üyenin katılması ile bunlar ortasında büyük petrol üreticileri Suudi Arabistan ve İran ın yer almasının çabucak ertesinde başlaması da bir oldukça ilginç
ŞİMDİLİK GLOBAL EKONOMİYİ ETKİLEMESİ BEKLENMİYOR LAKİN YAYILIRSA STAGFLASYON GÜNDEMDE
Ortadoğu karışınca borsalarda düşüşler bekleniyordu Hiç o denli olmadı Fakat petrol ve altın fiyatlarında artışlar oldu
Ünlü ekonomist Prof Dr Nouriel Roubini piyasaların İsrail Hamas savaşının daha geniş bir bölgesel çatışmaya dönüşme riskini tam olarak fiyatlandırmadıklarını hala İsrail’in Gazze’yi işgal ettiği ve çatışmanın denetim altında tutulduğu bir temel senaryonun fiyatlandığını ve bu yüzden petrol fiyatlarının çok fazla yükselmediğini tabir etti
Ortadoğu’daki tansiyonun global ekonomiyi etkileyeceği istikametindeki kaygılar şimdilik büyük ölçüde göz arkası ediliyor ABD Hazine Bakanı Janet Yellen olayların global ekonomik görünüm açısından çok önemli bir sonuç doğuracağını düşünmüyor Yellen İsrail’deki krizin potansiyel ekonomik tesirlerini izlerken bunun global ekonomik görünümün ana itici gücü olduğunu düşünmüyorum dedi
Ancak bilhassa İran ve Lübnan ın savaşa dahil olması durumunda bilhassa petrol arzında başlayacak dertlerle bir arada güç fiyatlarındaki artış enflasyonist baskıyı artıracaktır Savaş nedeniyle global mal ve hizmet talebinin azalması da mevcut sakinliğin vites büyütmesine ve böylelikle enflasyon ile sakinliğin birlikte yaşandığı stagflasyonist devrin yaşanmasına neden olacaktır
PİYASALARDA DURUM PETROL VE ALTIN YÜKSELDİ DAHA DA YÜKSELEBİLİR
Wall Street te Dow Jones endeksi savaşa karşın yükseldi Endeks geçen haftayı yüzde 0 8 artışla kapattı Amerikan bankaları üçüncü çeyrekte yüksek kârlar açıkladı En büyük ABD bankası JP Morgan ın kârı üçüncü çeyrekte yüzde 35 sıçrama gösterdi Endeksler de yükseldi Finans kapital durursa düşeceğini biliyor ne olursa olsun daima üst bakalım nereye kadar
Almanya nın DAX endeksi haftayı küçük bir düşüşle kapatırken İngiltere de FTSE 100 endeksi yüzde 1 4 yükselişle haftayı tamamladı
Yükseliş doğal ki petrolde oldu Fiyatlar tekrar 90 dolar düzeyinin üzerine çıktı Brent petrolün varili evvelki hafta 84 6 dolardan kapanmışken geçen Cuma yüzde 7 5 yükselişle haftayı 90 9 dolardan bitirdi Batı Teksas petrolünün varili de yüzde 5 9 artışla haftayı 87 69 dolardan kapattı
İsrail’in Gazze’de kara harekatına başlamasıyla savaşın Ortadoğu’ya yayılma ihtimali fiyatların bilhassa Cuma günü yüzde 5 7 yükselmesine neden oldu Piyasada etraftaki büyük üretici ülkelerden tedarik derdinin artacağına dair tasalar büyüyor
PETROLDE 100 DOLAR ARTIK YETERLİCE YAKINLAŞTI
İran Petrol Bakanı Cevad Ovci bölgedeki durum nedeniyle petrolün varilinin 100 dolara çıkmasının beklendiğini söyledi
Son vakitlerde petrol üretimi artan İran’a ABD’den fiyatlarda önemli artışlara neden olabilecek yeni yaptırımlar gelebilir
İran’ın üretimi günlük 3 2 milyon varile çıkmıştı Yaptırımlardan evvel 3 8 milyon varildi ve yaptırımlarla 2 milyon varilin altına inmişti
Brent petrolün fiyatı İsrail Suudi Arabistan yakınlaşmasıyla Washington ile yapılacak bir muahede çerçevesinde Riyad’ın petrol arzını artıracağı beklentisiyle 5 Ekim’de 84 dolara kadar düşmüştü
Petrol fiyatlarının yükselmesi önümüzdeki kış aylarında doğal gazın elektriğin akaryakıtın kelamın özü güç maliyetlerinin artması demek
Uluslararası Güç Ajansı IEA perşembe günkü Ekim ayı raporunda Dünyanın deniz yoluyla yapılan petrol ticaretinin üçte birinden fazlasını oluşturan bir bölge olan Orta Doğu’da jeopolitik riskteki keskin artış piyasaları gergin hale getiriyor dedi
ALTIN TEKRAR 2 000 DOLAR SONUNA DAYANDI
Altın fiyatları ise riskten kaçan yatırımcının inançlı limana koşması prensibiyle süratli yükseldi Evvelki hafta kapanışta 1 845 20 dolar olan altının onsu yüzde 5 2 yükselişle haftayı 1 941 50 dolardan kapattı Gümüşün onsu da geçen hafta yüzde 5 4 yükselerek 22 89 dolara çıktı
Fiyatlar bilhassa Cuma günü süratli yükseldi altında yüzde 3 1 gümüşte yüzde 4 3 artış oldu Altın fiyatlarının daha fazla yükselmesine ABD Doları nın güçlü pozisyonu mani oluyor
Altının onsu ABD Merkez Bankası’nın FED faiz siyasetine ait bildiriler nedeniyle 5 Ekim’de 1 831 80 dolara kadar düşmüştü
Altın fiyatları son bir yıl içinde birkaç defa 1 950 2000 dolar düzeyini test etse de 2 000 doların üzerine çıkmayı başaramadı ve buralardan geri döndü
DEV İNŞAAT ŞİRKETİNİN İFLASI ÇİN FİNANSAL SİSTEMİNİ SALLAYABİLİR
Çin iktisadından hafif de olsa olumlu sinyaller geliyor Eylül ayında ticaret fazlası 77 7 milyar dolar beklentilerin üzerinde çıktı ihracattaki düşüş de yeniden beklentilerden azdı
Ancak iki üç hafta içinde Çin iktisadını çok daha derinden etkileyecek bir gelişme gündemde 30 Ekim’de Hong Kong’ta Çinli emlak devi Evergrande’nin iflasını amaçlayan dava başlayacak Bunun emlak piyasasının geri kalanı ve Çin finansal sistemi için ve hatta global olarak büyük tesirleri olabilir
Evergrande iki yıl evvel tahvil ödemelerini yapamadığı için büyük problemlerle karşı karşıya kalmıştı Çin Menkul Değerler Düzenleme Kurulu CSRC Evergrande’nin menkul değer ihraç etme başvurusunu reddetti
300 milyar dolar borcu olan şirketin yine yapılandırılması gündemde lakin burada da problemler var Şayet önerilen yine yapılandırma gerçekleşmezse bunun geniş kapsamlı sonuçları olacak Zira Çin emlak şirketlerinin bilhassa dış ülkelerdeki yatırımlarının yine yapılandırılmasını imkansız hale gelecek
Evergrande için yine yapılanma muahedesinin tehlikede olmasının Dünyanın en borçlu emlak şirketinin iflasına büyük bir adım manasına geldiği ve son derece güç durumdaki emlak kesiminde domino gibisi bir çöküş dalgasını tetikleyebileceği vurgulanıyor
ÇİN UCUZ PETROLDEN 10 MİLYAR DOLAR TASARRUF ETTİ
Diğer yandan Çin’in yaptırımlı ülkelerden petrol ithal ederek bu yılbaşından beri yaklaşık 10 milyar dolar tasarruf etmiş olabileceği belirtiliyor
2023’ün birinci dokuz ayında Venezuela İran ve Rusya üzere yaptırım altındaki ülkelerden yapılan ithalat Çin’in toplam ham petrol alımlarının yüzde 25’ini oluşturuyor Bilhassa Rusya’nın indirimli petrolü bu yıl Çin ve Hindistan tarafından alındı Rusya bu ülkelere en büyük petrol satışı sıralamasında Suudi Arabistan’ı geride bıraktı
